BỆNH NGUYÊN
Caroten có nguồn gốc thực vật được tích lũy trong gan và chuyển hóa thành Vitamin A để cung cấp cho cơ thể. Ở trẻ sơ sinh, gan có hàm lượng
Vitamin A rất thấp.

Nếu trẻ được bú sữa mẹ, sữa bò toàn phần, ăn đủ các loại rau qủa, trứng gà, dầu bơ, gan động vật, trẻ sẽ được cung cấp đủ Vitamin A.
Nếu trẻ không được bú mẹ, ăn thiếu chất, mắc các bệnh về gan, đái tháo đường, thiểu năng giáp, nguồn cung cấp caroten cho cơ thể thiếu hụt, trẻ sẽ bị thiếu vitamin A.
Ngoài ra, bệnh cũng hay gặp ở trường hợp rối loạn hấp thu trong ta chảy cấp và mạn tính, thiếu máu do thiếu sắt, các bệnh nhiễm khuẩn. Chế độ ăn thiếu mẽ cũng sẽ làm hạn chế hấp thu Vitamin A.

LÂM SÀNG

• Dấu hiệu quáng gà do mắt kém thích nghi với bóng tối – mù ban
  đêm (XN). © Dấu hiệu khô mắt, khô màng tiếp họp, giác mạc, nên trẻ hay nhắm
  mắt, sợ ánh sáng (XIA).
  + Chứng nhuyễn giác mạc, giác mạc bị nhăn nheo và mờ đi. Xuất
  hiện những mảng khô, màu xám bạc (vết Bitô, hiện tượng tăng
  sừng hóa, các vết khô mắt, chất bọt biển).
  + Khô giác mạc (X2), dấu hiệu giác mạc như sương mù.
  +Loét giác mạc (X3A).
  +Bệnh khô giác mạc (X3B) hoại tử nhanh chóng, mắt bị xẹp lại.
  + Sẹo giác mạc (XS).
  | Chậm phát triển tâm thần và thể chất, hiện tượng vô cảm.
  Da khô, bong vảy, tăng sừng hóa ở vai, mặt ngoài các chi. Biểu mô âm đạo bị bong vảy, di sản biểu mô đường tiết niệu, gây đái ra mủ và đái ra máu.
  • Hiếm thấy hơn là tràn dịch não và liệt các dây thần kinh sọ não. Bệnh xảy ra rất nhanh, cấp bách, trong thời gian ngắn (có khi chi trong vài ngày) do thiếu vitamin A cấp.
  
  CHẨN ĐOÁN
  Dấu hiệu quáng gà và sợ ánh sáng chi có người mẹ biết. Tìm các dấu hiệu ở mắt: vết Bitô, vết xước, vv..
  Tỉ lệ caroten trong huyết tương giảm thấp trước, sau đó hàm lượng Vitamin A giảm chậm hơn.
  Nghiệm pháp hấp thu Vitamin A. Kiểm tra giác mạc, có thể dùng xanh lissamin 1%.
  
  ĐIỀU TRỊ
  Với thiếu vitamin A thể ẩn, cho 5.000 đơn vị Vitamin A hàng ngày.
  • Có dấu hiệu khô mắt, cần cho tới 5.000 đơn vị/kg/ngày, 5 ngày liên; sau đó cho 25.000 đơn vị loại tan trong dầu, tiêm bắp cho đến khi khỏi.
  Hoặc theo khuyến nghị của Tổ chức y tế thế giới: cho ngày thứ nhất 100.000 đơn vị, tiêm một lần, ngày thứ hai 100.000 đơn vị, tiêm một lần; sau 2 tuần, ngày thứ mười lăm cho 100.000 đơn vị, tiêm một lần.
  | Với trẻ lớn, cần cho liều tăng gấp đôi. Cần nhớ: chỉ dùng loại hòa tan trong nước. Nếu là loại dầu, có thể cho uống.
  Dấu hiệu thùa Vitamin A xuất hiện ở trẻ còn bú, sau khi cho 300.000 đơn vị hoặc nhiều hơn, kéo dài nhiều tuần. Trẻ buồn nôn, nôn,ngủ gà, thóp căng, mắt nhìn đôi (song thị), phù gai và các dấu hiệu tăng áp lực nội sọ.
  | Thừa Vitamin A mạn tính sau khi cho thuốc kéo dài nhiều tháng. Trẻ sẽ chán ăn, không tăng cân, ngứa, tăng kích thích, vận động khó khăn, sưng ‘căng ở xương, rụng tóc, nứt mép, gan to, mềm xương sọ, bong vảy gan bàn
  tay và chân rất hay gặp.
  DỰ PHÒNG
  Cho trẻ bú sữa mẹ.
  Ăn sam đủ chất, gồm hoa, qua (gấc, đu đủ), rau xanh (rau ngót), trứng gà, gan, thịt, lạc, đố.
  Không được kiêng dầu, mỡ. Khi trẻ bị ta chảy không cho nhịn bú, không ăn kiêng khem thiếu chất.