Viêm màng não mủ là một bệnh nặng ở trẻ sơ sinh, có thể xảy ra đơn thuần hay nằm trong bệnh cảnh nhiễm khuẩn máu. Thường gặp ở trẻ đẻ non hoặc ở những trường hợp mẹ có nhiễm khuẩn khi đẻ, trong thời gian có thai. Tí lệ tử vong, tỉ lệ di chúng đều cao nếu không điều trị kịp thời và đúng hướng.

BỆNH NGUYÊN
65-70% do Escherichia coli.
Do liên cầu tan huyết nhóm B (group B beta hemolytic streptococcus) thường đi kèm nhiễm khuẩn huyết và xảy ra 48 giờ sau đẻ. © Listeria monocytogenes ít gặp hơn (khoảng 5%). Nói chung vị
khuẩn gây viêm màng não mủ ở trẻ so sinh thường là vi khuẩn Gram âm.

TRIỆU CHỨNG
& Sốt cao 38 – 39°C. © Ỉa chảy thường gặp
• Trướng bụng, nôn vọt (xảy ra muộn).
• Thóp phồng, thường xảy ra muộn, có thể không có thóp phồng
nếu có ia chảy nặng.
• CỔ cứng ít gặp, nếu có thường đã muộn. + Dấu hiệu Kernig thường âm tính. + Dấu hiệu Brudzinski dương tính. © Vạch màng não không có giá trị chẩn đoán. Nếu có kèm nhiễm khuẩn máu, thường thấy vàng da, gan to, lách to, vv.
Trẻ thường li bì hoặc có thể co giật. XÉT NGHIỆM Dịch não tủy: Protein tăng (màu đục); Đường giảm; Muối bình thường; Tế bào tăng cao.

• Cấy máu. – Cấy nước tiểu. – Nhuộm Gram soi tuoi tìm hình thể vi khuẩn. – Cấy dịch não tủy.
• Đường máu. ĐIỀU TRỊ Thời gian điều trị
  Đối với vi khuẩn Gram dương: 2 tuần
  Đối với vi khuẩn Gram âm: 3 tuần Kháng sinh Ampicilin và Cloramphenicol:
  Tuần 1: Ampicilin 100mg/kg/ngày, chia 2 lần, tiêm bắp và tiêm tĩnh mạch. Tuần 2 và 3: Ampicillin 200mg/kg/ngày, chia 3 lần.
  Cloramphenicon 25 – 50mg/kg/ngày, chia 2 lần tiêm tĩnh mạch chậm; Hoặc Penicillin và Gentamycin
  Benzym penicillin 100.000 – 1150.000 đơn vị/kg/ngày chia 2-3 lần, tiêm tĩnh mạch chậm hoặc tiêm bắp.
  • Gentamycin: 3-5mg/ngày, chia 2 lần, tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch. .
  Penicillin và Gentamycin thường điều trị cho loại beta streptococcus; Hoặc Cephalotin
  Loại này dùng cho vi khuẩn Gram âm có tác dụng tốt, liều 30-80mg/kg/24 giờ. Có thể gây suy thận, thiếu máu tan máu và hạ bạch cầu (khi thấy có vàng da, cần thận trọng).
  Với Listeria monocytogenes: dùng Ampicillin và Gentamycin.
  Tất cả các trường hợp viêm màng não mủ sau điều trị 2436 giờ phải chọc dò lại tủy sống để kiểm tra lại dịch não tủy xem kết qủa điều trị. Nếu tiến triển tốt, tiếp tục điều trị theo thời gian như trên. Nếu tiến triển xấu cần đối kháng sinh. Di chứng
  Khoảng 40-50% số trẻ được cứu sống sẽ có di chứng về thần kinh như mù, liệt chi, não úng thủy. Vì vậy, cần phát hiện sớm, điều trị đủ liêu, đủ thời gian để tránh di chứng.

DỰ PHÒNG
• Cho trẻ bú sữa mẹ để tăng sức đề kháng.
• Vệ sinh vô khuẩn khi đỡ đẻ và dụng cụ chăm sóc trẻ.
Hướng dẫn bà mẹ biết cách tự chăm sóc và ăn uống hợp lí trong thời gian thai nghén.
Giữ vệ sinh phòng nuôi trẻ.

Cơ sở thực hành ngoại khoa: đọc tiếp