MỞ ĐẦU
Trẻ sơ sinh khi ở trong tử cung sống phụ thuộc vào người mẹ, khi ra đời phải thích nghi với cuộc sống ngoài tử cung. Lúc có thể còn rất non yếu, chức năng các bộ phận chưa hoàn chỉnh, do đó trẻ sơ sinh rất dễ mắc bệnh và chết nếu không được chăm sóc chu đáo. Việc chăm sóc so sánh đòi hỏi phải tỉ mi, sạch sẽ và cần có tình thương yêu của người mẹ. TIÊU CHUẨN TRẺ SƠ SINH KHỎE
• Trọng lượng lúc đẻ trên 2.500g.
• Chiều dài cơ thể trên 47 cm.
Khóc to, điểm Apgar 8 – 10 trong những phút đầu. Sắc da màu hồng. Thỏ đều 40 – 50 lần/phút. Tiêu hóa: bú khỏe, không nôn, ta phân su ngay ngày đầu. Không có dị tật bẩm sinh. Tiền sử sản khoa: thời gian chuyển dạ dưới 12 giờ, ối vỡ trong khi đẻ hoặc trước đó không qua 6 giờ. Nước ối trong, không có mùi, mẹ khỏe không có bệnh, đẻ bình thường. CHĂM SÓC NGAY SAU ĐẺ
• Làm thông thoáng mũi họng, hút đờm dãi ở mũi họng càng sớm càng tốt ngay sau đẻ. Nếu trẻ đã khóc thì không cần.
Lau toàn thân bằng khăn khô và ấm
• Cắt rốn bằng dụng cụ đã được hấp 120°C trong 30 phút. Không bôi bất cứ thuốc gì vào rốn. Băng rốn bằng băng vô khuẩn.
Tính điểm trẻ ra đời theo bảng Apgar. .
• Đánh giá hiện trạng của trẻ: trai hay gái, khỏe hay yếu, kiểm tra phát hiện dị tật.
• Đặt trẻ nằm nghiêng một bên, ủ ấm.

CHĂM SÓC HÀNG NGÀY
Không nên để trẻ tách mẹ, trừ khi bắt buộc.
Cho bú càng sớm càng tốt, muộn nhất là 1 giờ sau đẻ. Cho bú từ 6 – 12 lần/ngày.
Quan sát hàng ngày
• Sắc da bình thường, màu hồng nhạt; khi thấy da vàng, tím tái hoặc
có mụn phổng, vv… là không bình thường. © Hô hấp: đếm nhịp thở cả phút; bình thường 40 – 60 lần/phút.
• Nhịp tim: đều, nhanh 120 lần/phút.
Tiêu hóa: sb xem bụng mềm hay trưởng, tính chất phân, số lần ta trong một ngày; bình thường trẻ phải ỉa phân su ngay trong ngày đầu.
+ Lấy nhiệt độ ở nách, bình thường 36 – 37°c. Nếu trẻ sốt hoặc hại nhiệt độ, cần đưa đi khám để phát hiện bệnh.
+ Chăm sóc rốn ,
Rốn thường rụng vào ngày thứ 5 hoặc

7. Khi rốn bị nhiễm khuẩn sẽ rụng sớm. Ở trẻ đẻ non, rốn rụng muộn hơn. Trong thời gian rốn chưa rụng, phải thay băng rốn hàng ngày bằng băng đã được hấp vô khuẩn. Không để rốn ướt, khì rốn đã rụng hoặc chưa rụng mà thấy rốn ướt hoặc có mủ cần đưa đến bệnh viện điều trị, không nên rắc thuốc bột hoặc bôi một thứ gì vào rốn. Nếu rốn bị lồi, khô (sau khi rụng cuống rốn) là do lớp Cơ thành bụng bị yếu, cần đặt một cuộn băng nhỏ, đường kính bằng chỗ lồi ấn vào rốn để chỗ lồi không bật ra và băng rốn lại.
Chăm sóc da
Trên da trẻ mới đẻ thường có một lớp gây màu trắng hay vàng nhạt, có tác dụng bảo vệ, nuôi dưỡng da, giữ nhiệt độ cơ thể và chống nhiễm khuẩn. Vì vậy không nên lau sạch lớp gây, cần thấm và lau sạch lớp gây ở những nếp gấp như cổ, bẹn, nách. Sang ngày thứ hai dùng khăn ấm và ướt lau.

Tắm
Tắm bằng nước sạch và ấm. Không được nhúng trẻ vào chậu nước tắm mà phải lau từng phần. Lau nửa người trên, lau khô, quấn ấm, lau tiếp nha người dưới, rồi lau khô và ủ ấm trẻ. Sau khi tắm xong, đặt trẻ nằm nghiêng một bên (nếu là trẻ đủ tháng) hoặc nằm sấp nghiêng một bên (nếu là trẻ đẻ non) để tránh sự trào ngược của các chất từ trong dạ dày tràn vào phổi. Chăm sóc đường thở
Ngay sau khi đẻ, cùng với tiếng khóc chào đời, trẻ bắt đầu thở bằng phổi. Nếu trẻ sơ sinh không khóc ngay cần phải được cấp cứu (hà hơi thổi ngạt, hô hấp hỗ trợ). Trẻ mới đẻ thở 40 – 60 lần/phút, cần quan sát lồng ngực và đếm nhịp thở, nếu thấy nhịp thở trên 60 lần/phút hoặc thở chậm dưới 40 lần/phút hay có cơn ngừng thở dài, thì phải đưa trẻ đi khám.
Ngay sau khi đẻ trẻ có phản xạ bú, cần cho trẻ bú mẹ ngày càng sớm càng tốt (để chóng tiết sữa và tử cung co hồi tốt) chậm nhất là 6 giờ sau đẻ, mẹ không có sữa cũng cho bú để kích thích bài tiết sữa. Trẻ đẻ non chưa có phản xạ bú cần vắt sữa, đổ từ từ cho trẻ ăn đủ số lượng cần thiết trong ngày. Trẻ đẻ đủ tháng cho ăn 6 – 7 lần trong một ngày. Có thể cho trẻ bú theo yêu cầu, đói cho bú.
Để bảo vệ sữa mẹ, cho bú mỗi bên vú ít nhất 5 phút, cách 2 – 3 giờ cho bú một lần, ít sữa cũng cho con bú. Nếu mẹ nhiều sữa, sau khi trẻ bú xong vũ vẫn căng sữa cần vắt đi để sữa bài tiết tốt. Người mẹ cần được ngủ nhiều, ăn no và uống nhiều nước. Phòng nuôi trẻ cần thoáng, sạch, có đủ ánh sáng, ấm, nhiệt độ trong phòng 28 – 30°C. Không nên để qúa đông trẻ trong một phòng, tối đa là 6 trẻ. Có đủ nước để rửa tay. Có các phương tiện cấp cứu hoặc gần trung tâm cấp cứu.
Bảo vệ nhiệt độ cơ thể

• Phòng nuôi trẻ phải đủ ấm. – Không được để trẻ bị ướt. – Tã lót phải được thay thường xuyên. – Không để trẻ ở chỗ gió lùa. . .

Nhân viên chăm sóc

• Khỏe mạnh, không có bệnh lây. – Rửa tay sạch trước khi chăm sóc trẻ.
• Có quần áo riêng để chăm sóc và thay thường xuyên, tốt nhất là thay hằng ngày. Mũ, khẩu trang cũng phải thay hằng ngày.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ cho trẻ: đọc tiếp