PHÒNG CHỐNG NHIỄM KHUẨN VÀ CÁC BIỆN PHÁP PHÒNG NGỪA CHUNG

NHỮNG ĐIỂM MẤU CHỐT:

 Rửa tay là biện pháp đơn giản quan trọng nhất để phòng chống nhiễm khuẩn

 Tất cả các chất thuộc về cơ thể người đều có thể là nguồn gây bệnh

 Vô trùng phụ thuộc vào các quy trình chuẩn, việc đào tạo nhân viên, tinh thần kỉ luật và sự chú ý đến những vấn đề nhỏ nhất.

Các biện pháp kiểm soát nhiễm khuẩn có mục đích bảo vệ bệnh nhân, người cung cấp dịch vụ y tế, nhân viên y tế và những người khác trong cơ sở y tế. Mặc dù phòng chống nhiễm khuẩn thường được gắn với việc phòng chống sự lây nhiễm HIV nhưng công việc này cũng chống lại các tác nhân gây bệnh về máu khác như viên gan B và C, giang mai và bệnh Chagas và được coi như các hoạt động thường quy. Rất dễ có thể xuất hiện một ổ bệnh thương hàn tại một bệnh viện đông người, đặc biệt là khi không có những biện pháp phòng ngừa và rửa tay đầy đủ.

Việc phòng chống nhiễm khuẩn phụ thuộc vào hệ thống thực hành, nơi mà máu và các dịch cơ thể bao gồm dịch não tuỷ, đờm và tinh trùng đều được coi là nguồn gây bệnh. Tất cả máu và dịch cơ thể đều phải được xử lý với mức độ cẩn thận như nhau chứ không chỉ những mẫu cơ nguy cơ gây bệnh.

Rửa tay, sử dụng dụng cụ bảo hộ như găng tay, tạp dề, sử dụng an toàn và tiêu huỷ các vật sắc nhọn và rác thải y tế, khử trùng đầy đủ, vệ sinh và tiệt trùng là những việc cần phải làm để xây dựng được một bệnh viện an toàn.

RỬA TAY

Rửa tay nhằm mục đích loại trừ các chất làm ô nhiễm và giảm sự lưu trú của các vi khuẩn tự nhiên. Xà phòng thường và nước có thể loại trừ được những chất gây ô nhiễm có thể nhìn bằng mắt thường. Có những trường hợp đặc biệt cần phải rửa tay bằng xà phòng kháng khuẩn như trong phòng cấp cứu, phòng sơ sinh hoặc khi chăm sóc bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch. Ngay cả khi đã sử dụng xà phòng kháng khuẩn và tẩy tế bào chết cũng không thể loại bỏ hoàn toàn các vi sinh vật khỏi tay chúng ta.

Hãy chà sát mạnh toàn bộ bề mặt trong và ngoài của tay để loại trừ những vết bẩn và chất làm ô nhiễm có thể nhìn thấy. Tiếp tục rửa trong ít nhất 15 giây. Rửa phần trên cổ tay và tháo đồ trang sức nếu có thể. Móng tay là khu vực có nhiều chất gây ô nhiễm và cần được đặc biệt làm sạch vào đầu ngày làm việc. Cắt ngắn móng tay để rửa dễ hơn và ít làm rách găng tay hơn. Rửa tay dưới vòi nước chảy. Làm khô tay cẩn thận vì độ ẩm ở da tay sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn sinh sôi. Huỷ khăn lau sẽ làm giảm khả năng tồn tại của các chất làm ô nhiễm. Nếu bồn rửa không có hệ thống điều khiển bằng chân hay tay cầm dài có thể sử dụng bằng cùi trỏ tay thì hãy nhờ người khác tắt vòi nước hoặc dùng khăn để vặn tắt vòi, tránh việc làm cho tay bạn bị tái nhiễm khuẩn.

Cần lưu ý để da tay không bị khô và hư tổn. Trong những trường hợp này, tay sẽ là nơi trú ngụ nhiều vi khuẩn hơn và sẽ khó có thể loại trừ chúng hơn so với những da tay bình thường.

Một số vi sinh vật có thể sống và phát triển được trên xà phòng, trong nước có tại hộp đựng xà phòng và trên bàn chải móng tay đã sử dụng. Vì thế, phải giữ cho hộp đựng xà phòng luôn sạch và khô ráo và nên để xà phòng trong hộp có thể tự ráo nước. Rửa và tiệt trùng bàn chải móng tay đã sử dụng. Để những vật này ở nơi khô ráo. Hãy thiết kế mẫu về quy trình rửa tay và khuyến khích đồng nghiệp, bệnh nhân, người nhà bệnh nhân và khách đến thăm rửa tay. Để mọi người có thể rửa tay dễ dàng cần cung cấp đầy đủ nước và xà phòng.

Mặc dù găng tay có thể giúp phòng chống nhiễm khuẩn nhưng chúng cũng không thể đảm bảo được 100%. Có thể có những khiếm khuyết nhỏ mà mắt thường không nhìn thấy được và chúng dễ dàng làm ô nhiễm tay trong khi tháo găng tay.Môi trường ấm và ẩm bên trong găng tay sẽ làm cho vi sinh vật sinh sôi nhanh chóng. Do đó, phải nhớ rửa tay sau khi tháo găng.

PHÕNG CHỐNG LÂY NHIỄM HIV

NHỮNG ĐIỂM MẤU CHỐT:

 Tiêm an toàn không gây hại cho người được tiêm chủng, không làm tăng nguy cơ phơi nhiễm đối với nhân viên y tế và không gây ảnh hưởng nguy hiểm tới những người khác.

 Hãy sử dụng bơm và kim tiêm được tiệt trùng cho mỗi lần tiêm

 Lý tưởng nhất là sử dụng bơm và kim tiêm tự huỷ đã được đăng kí chất lượng

 Nếu không có bơm và kim tiêm sử dụng một lần thì sử dụng thiết bị đã được hấp

 Chuẩn bị tiêm ở nơi sạch sẽ, chuyên biệt không có nguy cơ ô nhiễm do máu hay dịch cơ thể

 Sử dụng lọ đơn liều tốt hơn lọ đa liều

 Nếu phải dùng lọ đa liều luôn phải chọc nắp lọ bằng kim vô trùng, tránh để kim ở trên nắp lọ

 Sau khi mở phải để lọ đa liều trong tủ lạnh

Theo các nghiên cứu lâm sàng thì HIV có thể được lây nhiễm qua:

 Các vết thương do các vật nhọn và sắc đã có dính máu hoặc dịch cơ thể.

Sử dụng các thiết bị không được khử trùng, vệ sinh và tiệt trùng.

 Tiếp xúc với các vết thương hở, da bị rách, hoặc màng nhầy, máu và dịch cơ thể đã bị nhiễm.

 Truyền máu và các sản phẩm của máu đã bị nhiễm

 Truyền từ mẹ sang con trong khi mang thai, sinh nở và cho con bú.

Phần lớn các trường hợp nhân viên y tế bị nhiễm HIV theo báo cáo là do hậu quả của các vết thương do kim tiêm và các dụng cụ sắc nhọn khác. Sau khi sử dụng phải luôn cho kim tiêm và lưỡi dao mổ “sắc” vào hộp mà vật nhọn đâm không thủng và dán nhãn rõ ràng. Nguy cơ lan truyền liên quan đến sự lan tràn dịch bệnh trong vùng, các cổng vào như da, dưới da, truyền máu và liều tiêm chủng.

Hãy quan tâm đến bệnh nhân, đồng nghiệp và bản thân bạn bằng cách:

 Không mở nắp kim tiêm

 Đặt hộp đựng vật sắc ở những nơi có sử dụng; Càng mang vật sắc đã bị mở đi xa bao nhiêu thì nguy cơ tai nạn càng nhiều bấy nhiêu.

 Không sử dụng lại bộ dụng cụ tiêm cho người khác

 Vứt bỏ những thiết bị sắc bén

 Cẩn thận khi đưa kim, dao mổ và kéo

Một số điểm trong quy trình vô trùng thường quy dành cho nhân viên phẫu thuật có thể áp dụng được trong phòng chống lây nhiễm HIV:

 Bảo vệ các vùng da bị hở và vết thương hở bằng băng không ngấm nước

 Đeo găng tay khi tiếp xúc với máu và các dịch cơ thể và sau đó rửa tay bằng xà phòng và nước

 Trong trường hợp da bị rách xước hoặc nhiễm bẩn do lỗi của găng tay hay tiếp xúc không có găng…phải rửa tay ngay lập tức

 Đeo kính bảo vệ nơi có thể bị máu bắn vào như trong khi thực hiện đại phẫu, rửa mắt càng sớm càng tốt nếu chúng vô tình bị máu bắn vào.

 Đeo găng bảo vệ hoặc tạp dề nếu có nguy cơ bị máu bắn vào  Lau sạch máu tràn ngay lập tức và an toàn

Mục đích của phòng ngừa nhiễm khuẩn và kĩ thuật vô trùng là để phòng chống lây nhiễm. Để phòng chống HIV và các bệnh lây nhiêm khác cần chú ý tới từng chi tiết nhỏ của vô trùng, cẩn thận hết sức để tránh các vết thương khi phẫu thuật

• một số nơi, sau khi bị thương do bị kim tiêm đâm hay tiếp xúc với các nguồn lây nhiễm người ta cho sử dụng thuốc ngừa. Mỗi bệnh viện nên có chỉ dẫn rõ ràng về việc xử lý vết thương hoặc các chất bị nhiễm khuẩn.

Dị ứng với mủ cao su

Việc sử dụng ngày càng nhiều cao su đã dẫn đến sự phản ứng của một số người với một số loại protein có trong mủ cao su. Các loại phản ứng từ nhẹ đến sốc phản vệ. Khi chăm sóc bệnh nhân dị ứng mủ cao su cần kiểm tra thành phần của băng keo, ống , ống thông và dụng cụ gây mê. Thậm chí nắp lọ thuốc có thể chứa mủ cao su. Tất cả các nhân viên y tế nên lưu ý đến trường hợp này và, nếu nhanh nhạy, hãy quan tâm đến thành phần của găng tay và sử dụng găng tay không có cao su.

Kĩ thuật vô trùng

Nhiễm khuẩn là nguyên nhân quan trọng nhất và có thể làm cho vết thương khó lành.

Vi sinh vật có thể vào trong các mô trong khi phẫu thuật hoặc thao tác trên vết thương. Chúng lan truyền bởi:

• Người, bao gồm cả bệnh nhân

• Các vật vô sinh như dụng cụ, chỉ khâu, băng, gạc, dung dịch, đệm và chăn

• Không khí xung quanh vết thương có thể bị ô nhiễm bởi bụi, mồ hôi của một ai đó có mặt trong phòng mổ và việc chăm sóc vết mổ.

Điều trị vô trùng cho vết mổ là nỗ lực phòng chống sự nhiễm khuẩn từ các nguồn đó trong khi mổ và trong suốt quá trình lành vết mổ. Không bao giờ có thể loại bỏ 100% vi khuẩn trong phòng mổ nhưng các biện pháp vô trùng có thể làm giảm nguy cơ ô nhiễm.

Kĩ thuật vô trùng bao gồm sự chú ý đến hàng loạt các chi tiết của kĩ thuật và hành vi phẫu thuật. Bất cứ ai trước khi bước vào phòng mổ, vì bất kì lý do gì, cũng cần phải mặc:

 Quần áo sạch

 Khẩu trang không thấm nước che kín mũi và miệng

 Mũ hoặc chụp nửa đầu che kín tóc không để xoã xuống mặt

 Một đôi giầy hoặc dép mới hoặc xỏ túi che giầy sạch

Đội mũ, mặc áo và đeo mặt nạ để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn cho bệnh nhân và nhiễm khuẩn từ những người tham gia mổ. Tiệt trùng dụng cụ, găng tay và áo choàng cũng là những yếu tố quan trọng chống lại sự lây nhiễm

Lên lịch mổ

Kíp mổ muốn thực hiện thành công các ca phẫu thuật thì cần phải có một danh sách quy trình phẫu thuật. Danh sách này được lên kế hoạch theo thứ tự các ca phẫu thuật trong ngày. Các yếu tố như mức độ khẩn, tuổi của bệnh nhân, bệnh nhân tiểu đường, nhiễm trùng hay thời gian thực hiện quy trình cần phải được quan tâm khi lên danh sách.

Phẫu thuật các ca “sạch” trước các ca bị nhiễm khuẩn vì nguy cơ nhiễm trùng vết thương sẽ tăng lên khi bỏ qua quy trình này. Cũng cần phải lưu ý đến các yếu tố khác khi lên lịch mổ: trẻ em và bệnh nhân tiểu đường nên được mổ vào sáng để tránh tình trạng bệnh nhân phải nhịn ăn quá lâu. Đảm bảo rằng, giữa các ca mổ:

 Phòng mổ phải sạch sẽ

 Dụng cụ phải được tái khử trùng

Cung cấp thêm vải lanh

Cần phải có một quy trình chuẩn cho việc vệ sinh và bảo quản thiết bị phòng mổ và quy trình này phải được tất cả nhân viên tuân thủ trong mọi lúc. Khả năng nhiễm trùng vết thương sẽ tăng lên trong trường hợp gia tăng tỷ lệ sai phạm về kĩ thuật vô trùng và thời lượng của ca mổ.