Loét tì đè có thể hình thành khi da và mô mềm ấn hoặc tì vào một bề mặt cứng hơn, chẳng hạn như ghế hoặc giường, trong một thời gian dài. Áp lực này làm giảm lượng máu cung cấp cho khu vực đó. Thiếu nguồn cung cấp máu có thể khiến các mô da ở khu vực này bị tổn thương hoặc chết. Khi điều này xảy ra, loét áp lực có thể hình thành.

Bệnh nhân sẽ có nguy cơ bị loét tì đè nếu:

• Dành phần lớn thời gian trong ngày của bạn trên giường hoặc ghế với chuyển động tối thiểu
• Thừa cân hoặc thiếu cân
• ruột hoặc bàng quang gặp vấn đề
• Giảm cảm giác ở một vùng trên cơ thể

Cần thực hiện các biện pháp để ngăn chặn loét tì đè hình thành: 

Tự chăm sóc

Bệnh nhân và người nhà cần kiểm tra cơ thể mỗi ngày từ đầu đến chân. Đặc biệt chú ý đến các khu vực thường loét tì đè. Những vị trí như: 

• Giày cao gót và mắt cá chân
• Đầu gối
• Hông
• Xương sống
• Khu vực xương sống
• Khuỷu tay
• Vai và xương bả vai
• Sau đầu
• Tai

Nếu nhận thấy những dấu hiệu sớm của loét áp lực cần liên lạc ngay với bác sĩ. Những dấu hiệu sớm này là:

• Da đỏ, nóng
• Da xốp hoặc cứng
• Bong các lớp trên cùng của da hoặc cảm thấy đau

Điều trị da nhẹ nhàng để giúp ngăn ngừa loét áp lực:

• Khi tắm, sử dụng miếng bọt biển mềm hoặc vải. KHÔNG chà mạnh.
• Sử dụng kem dưỡng ẩm và chất bảo vệ da trên da mỗi ngày.
• Làm sạch và khô các khu vực bên dưới ngực và trong háng.
• KHÔNG sử dụng bột Talc hoặc xà phòng mạnh.
• Cố gắng không tắm nhiều lần trong ngày. Nó có thể làm khô da của nhiều hơn.
• Ăn đủ calo và protein để tăng sức đề kháng.
• Uống nhiều nước mỗi ngày.

Đảm bảo quần áo không làm tăng nguy cơ bị loét tì đè:

• Tránh chọn quần áo có đường may dày, nút hoặc khóa kéo ấn vào da.
• KHÔNG mặc quần áo quá chật.
• Giữ cho quần áo không bị bó lại hoặc nhăn ở những nơi có bất kỳ áp lực nào trên cơ thể.

Sau khi đi tiểu hoặc đi tiêu:

• Làm sạch, khô vùng kín, mông ngay lập tức. 
• Dùng các loại kem để giúp bảo vệ làn da trong khu vực này.

Nếu sử dụng xe lăn: hãy chắc chắn rằng kích thước xe lăn là kích thước phù hợp.

• Nhờ bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu kiểm tra sự phù hợp một hoặc hai lần một năm.
• Nếu cảm thấy áp lực ở bất cứ đâu, hãy nhờ bác sĩ hoặc chuyên gia vật lý trị liệu kiểm tra xe lăn.
• Ngồi trên đệm ghế bằng bọt hoặc gel phù hợp với xe lăn. Miếng lót da cừu tự nhiên cũng hữu ích để giảm áp lực trên da. KHÔNG ngồi trên đệm hình bánh rán.

Bệnh nhân và người chăm sóc nên thay đổi tư thế trên xe lăn cứ sau 15 đến 20 phút. Điều này sẽ giảm áp lực cho các khu vực nhất định và duy trì lưu lượng máu:

• Nghiêng về phía trước
• Nghiêng sang một bên, sau đó nghiêng sang bên kia
• Nếu bạn tự chuyển (di chuyển đến hoặc từ xe lăn), hãy nâng cơ thể của lên bằng cánh tay. Nếu gặp khó khăn khi chuyển vào xe lăn, hãy nhờ bác sĩ trị liệu vật lý dạy kỹ thuật phù hợp.

Khi ở trên giường

• Sử dụng đệm xốp hoặc một cái chứa đầy gel hoặc không khí. Đặt miếng lót dưới đáy của bạn để hấp thụ ẩm ướt để giúp giữ cho làn da của bạn khô.
• Sử dụng một chiếc gối mềm hoặc một miếng bọt mềm giữa các bộ phận của cơ thể ấn vào nhau.
• Khi nằm nghiêng, đặt một chiếc gối hoặc bọt giữa đầu gối và mắt cá chân.

Khi nằm ngửa, đặt một chiếc gối hoặc đệm:

• Dưới gót chân. Hoặc, đặt một chiếc gối dưới bắp chân để nâng gót chân, một cách khác để giảm áp lực lên gót chân.
• Dưới khu vực xương sống.
• Dưới vai và xương bả vai.
• Dưới khuỷu tay.

Các mẹo khác là:

• KHÔNG đặt gối dưới đầu gối. Nó gây áp lực lên gót chân.
• Không bao giờ kéo bản thân để thay đổi vị trí hoặc vào hoặc ra khỏi giường. Kéo lê gây hỏng da. 
• Nếu người khác giúp di chuyển, nên nâng bệnh nhân để di chuyển.
• Thay đổi vị trí cứ sau 1 đến 2 giờ để giảm áp lực cho bất kỳ vị trí nào.
• Khăn trải giường và quần áo phải khô và mịn, không có nếp nhăn.
• Loại bỏ bất kỳ đồ vật như ghim, bút chì hoặc bút, hoặc tiền từ giường.
• KHÔNG nâng đầu giường của lên một góc hơn 30 độ. Nó làm cho cơ thể dễ trượt xuống. Trượt có thể gây hại cho làn da.
• Kiểm tra da của thường xuyên cho bất kỳ khu vực của sự cố da.

Khi nào cần gọi bác sĩ

Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu:

• Nhận thấy một vết đau, đỏ hoặc bất kỳ thay đổi nào khác trên da kéo dài hơn một vài ngày hoặc trở nên đau đớn, ấm áp hoặc bắt đầu chảy mủ.
• Xe lăn của không vừa.

Nguồn:

James WD, Berger TG, Elston DM. Dermatoses resulting from physical factors. In: James WD, Berger TG, Elston DM, eds. Andrews’ Diseases of the Skin: Clinical Dermatology. 12th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2016:chap 3.

Marston WA. Wound care. In: Sidawy AN, Perler BA, eds. Rutherford’s Vascular Surgery and Endovascular Therapy. 9th ed. Philadelphia, PA: Elsevier; 2019:chap 115.Qaseem A, Humphrey LL, Forciea MA, Starkey M, Denberg TD; Clinical Guidelines Committee of the American College of Physicians. Treatment of pressure ulcers: a clinical practice guideline from the American College of Physicians. Ann Intern Med. 2015;162(5):370-379. PMID: 25732279